Szlak Elektrowni Wodnych

W 1999 roku utworzono produkt markowy turystyki wiejskiej obejmujący zespoły hydrotechniczne zawarte w trójkącie łączącym Słupsk, Lębork i Bytów. Wybudowane pod koniec XIX i w początkach XX wieku siłownie wodne w dorzeczu Słupi są zasadniczym elementem Szlaku Elektrowni Wodnych, obejmującego następujące zespoły:
Elektrownia wodna "Struga" we wsi Soszyca. Budynek elektrowni pochodzi z 1896  roku. Prąd produkuje się tu od 1925 roku, wcześniej w tym miejscu funkcjonował tartak, suszarnia i fabryka papy. W skład zespołu hydroenergetycznego wchodzi 1,7 kilometrowej długości kanał doprowadzający wodę z jeziora Żukowskiego. Spadek wynosi 14,1 km. W budynku pracuje turbina Francisa z 1896 roku, dająca moc 250 kW.

Wielką atrakcją jest umieszczona we wnętrzu elektrowni tablica nastawcza z przyrządami z lat 20-tych XX wieku, m.in. żarówkami węglowymi.

Podążając z biegiem Słupi napotykamy największą na Słupi elektrownie wodną - "Gąskowo" w Gałąźni Małej. Obiekty tej elektrowni stanowią unikalny na skalę europejską przykład rozwiązań technicznych, wkomponowanych w naturalny krajobraz. Około 500 m przed jeziorem Głębokim wybudowano kanał kierujący wody rzek: Słupi i Bytowej do jeziora Głębokiego. Żeby wykorzystać energetyczny potencjał Bytowej konieczne było spiętrzenie jej wód zaporą ziemną oraz wybudowanie jazów. Z jeziora Głębokiego wody obu rzek wyprowadzane są podziemną sztolnią, która po kilkudziesięciu metrach przechodzi w otwarty kanał. Pod drogą Niepoględzie - Krosnowo wody te są przeprowadzane za pomocą syfonu z odmulnikami. Wybudowany kanał wraz z jeziorem Głębokim stanowi 13 kilometrowej długości cięciwę, odcinającą 26 kilometrowy łuk pierwotnego biegu Słupi. Dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania został uzyskany 38,5 metrowy spadek wody. Kanałom i podziemnym sztolnia towarzysza zamki wodne na jeziorze Głębokim i w Gałąźni Małej. Budynek elektrowni w Gałąźni usytuowano powyżej pierwotnego ujścia rzeki Kamienicy do Słupi. W budynku z 1914 roku znajduje się 5 turbin Francisa z generatorami wytwarzającymi 3500 kW. Na turbiny wodę doprowadzają 2 stalowe rury o średnicy 190 cm. Kolejna elektrownia wodna - "Strzegomino" - w Konradowie wybudowana została w latach 1922-1924. Żeby spiętrzyć wody rzeki Słupi przegrodzono dolinę rzeczną 460 metrowej długości zapora ziemną, uzyskując 12 metrowy spadek wody.

W wyniku rozlania się wód Słupi powstał 40 hektarowy zbiornik zaporowy Konradowo.  Z niego wody rzeki kierowane są 960 metrowej długości kanałem na turbiny elektrowni. Z trzech turbozespołów uzyskiwana jest moc 2310 kW.

Podobne rozwiązanie techniczne zostało zastosowane przy budowie kolejnej elektrowni wodnej, zbudowanej w latach 1925-1926, w Krzyni.

Zapora ziemna o długości 250 metrów spiętrza wody Słupi, dając 7 metrowy  spadek i tworząc zbiornik zaporowy Krzynia. W budynku elektrowni znajdują się 2 turbozespoły pozwalające na uzyskanie mocy 830 kW. 

W 1922 roku na największym dopływie Słupi - rzece Skotawie w Skarszewie Dolnym została zbudowana kolejna elektrownia wodna. Tak jak w Soszycy początkowo, od 1868 roku, funkcjonowała jako papiernia, którą po pożarze przebudowano na elektrownie wodną. W budynku znajduje się 1 turbozespół o mocy 160 kW.

Ostatnia elektrownia wodna w dorzeczu Słupi zlokalizowana została przy młynie zamkowym koło Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku.

Stuletnie elektrownie wodne są przykładem unikatowych rozwiązań technicznych i zabytkami kultury materialnej.

Szlak elektrowni wodnych jest profesjonalnie oznakowany w terenie. Jest on integralną częścią istniejących szlaków turystycznych. Szczególnie godne polecenia jest zwiedzanie szlaku elektrowni wodnych przy okazji spływu kajakiem po Słupi.

Uwaga!  Jeżeli zainteresowani są Państwo zwiedzaniem wnętrza elektrowni wodnych należy skontaktować się bezpośrednio z zarządcą wybranego obiektu.