Specjalny obszar ochrony siedlisk "Dolina rzeki Słupi" PLH220052

"Dolina rzeki Słupi” PLH220052

CHARAKTERYSTYKA OBSZARU:

Specjalny obszar ochrony siedlisk "Dolina rzeki Słup" obejmuje rzekę Słupię od Sulęczyna do jej ujścia do morza w Ustce oraz większość jej dopływów. W jego granicach leżą:

  • naturalna dolina Słupi z przyległymi łąkami i torfowiskami od Sulęczyna do jez Głębokiego;
  • jez. Żukowskie ze stanowiskami żółwia błotnego;
  • kompleks 9 jezior oligotroficznych z zachowaną roślinnością reliktową (Godzierz Duża, Godzierz Mała, Herta, Krosnowskie, Okoniewskie, Czarne koło Borzytuchomia, Czarne koło Kartkowa, Sitno Duże, Nożynko);
  • jeziora Lipieniec Mały i Duży oraz źródliskowy obszar rzeki Skotawy z torfowiskami soligenicznymi i łąkami storczykowymi oraz mezotroficznymi jeziorami Skotawskim Dużym i Małym;
  • kompleks torfowisk niskich i mechowisk w rezerwacie "Mechowiska Czaple";
  • starodrzew sosnowy w rezerwacie „Gołębia Góra” nas Słupią;
  • Jezioro Głębokie wraz z przyległymi podmokłymi łąkami storczykowymi;
  • ujściowy odcinek strumienia Huczek w rzezerwacie "Dolina Huczka";
  • naturalna, głęboko wcięta rynna rzeki Kamienicy oraz liczne przełomowe odcinki rzeki na całej długości stanowiące również tarliska dla -Cottus gobio, Lampetra planeri, Phoxinus phoxinus, Salmo trutta fario oraz Thymallus thymallus, liczne występowanie Hildenbrandia rivularis i Ranunculus fluitans;
  • liczne źródliska i mniejsze dopływy, ciągnące się wzdłuż całego biegu Słupi, w tym rezerwat przyrody "Źródliskowe Torfowisko";
  • duże fragmenty olsów źródliskowych i podgórskich łęgów, na stromych zboczach i w licznych wąwozach grądy oraz kwaśne i żyzne buczyny;
  • podmokłe łąki i torfowiska przejściowe, na terenach bezodpływowych małe mszary i oczka dystroficzne;
  • projektowany rezerwat "Stara Słupia" wraz z kompleksem lasów i podmokłych łąk oraz torfowisk;
  • naturalna, głęboko wcięta rynna rzek: Jutrzenka, Kamienica, Brodek oraz liczne przełomowe odcinki innych rzek, tarliska - Cottus gobio, Lampetra planeri;

 

Strumień Huczek w Gałąźni Małej

Strumień Huczek w Gałąźni Małej fot. L. Duchnowicz

  • zbiorniki zaporowe Krzynia i Konradowo będące stanowiskami i zimowiskami wielu gatunków ptaków;
  • rzeka Skotawa wraz z istotniejszymi dopływami (Maleniec, ciek z Gogolewka) i obszarami źródliskowymi wraz z kompleksem torfowisk niskich i mechowisk w rezerwacie "Skotawskie Łąki"; tarliska ryb reofilnych - Cottus gobio, Lampetra planeri w dorzeczu Skotawy, ujściowy odcinek Skotawy-tarliska Salmo salar, Salmo trutta;
  • meandrująca Słupia i jej dolina wraz z licznymi starorzeczami i dopływami będącymi tarliskami łososi i troci wędrownych od Krzyni do Słupska, występowanie Ranunculus fluitans,
  • malowniczy odcinek rzeki od Słupska do ujścia – korytarz ekologiczny dla wielu gatunków zwierząt, m. in. łososi, troci i minogów rzecznych, w pobliżu ujścia rezerwat leśny „Buczyna nad Słupią”, występowanie Ranunculus fluitans,

Inne cechy obszaru:

Dolina Słupi, wraz ze strefą krawędziową i dopływami, stanowi interesujący obiekt pod względem gemorfologicznym, krajobrazowym i kulturowym. Na szczególną uwagę i ochronę zasługują:

  • cała zlewnia rzeki z licznymi zjawiskami źródliskowymi;
  • naturalny na wielu odcinkach charakter koryta rzeki Słupi i Skotawy oraz innych dopływów;
  • różnorodne formy morfologiczne;
  • malowniczy krajobraz rzeki w obrębie Pradoliny Pomorskiej – wzniesienia morenowe dochodzą tu do ponad 200 m n.p.m.;
  • przełomowy (podgórski) charakter rzek: Słupi w rejonie Sulęczyna, Parchowskiej Strugi, Boruji, Kamienicy, ujściowego fragmentu "Huczka", górnego Brodka oraz fragmentów rzeki Skotawy, Kamiennej i Żelkowej Wody;
  • dobrze zachowane i zróżnicowane mokradła całej zlewni Słupi;
  • duża lesistość obszaru;
  • duży udział słodkowodnego krasnorostu w wodach Hildenbrandia rzeczna;
  • miejsce bytowania, rozrodu i wędrówek ryb łososiowatych oraz innych gatunków reofilnych cennych przyrodniczo;
  • liczne obiekty kulturowe, jak: grodziska, kamienno-ceglane mosty oraz zabytkowe elektrownie wodne w Soszycy, Gałęźni Małej, Konradowie, Krzyni, Skarszewie Dolnym, Słupsku;
  • jako naturalny korytarz ekologiczny do zapory w Krzyni; przewidziany do udrożnienia do Zapory Bytowej;
  • jako ważne miejsca wypoczynku i uprawiania wędkarstwa.

WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE:

Dolina Słupi obejmuje szereg ważnych siedlisk z Dyrektywy Siedliskowej (21 siedlisk). Są to również siedliska bardzo ważne dla cennej fauny. Na szczególną uwagę i podkreślenie zasługuje:

  • masowe zgrupowania tarlisk łososia atlantyckiego, troci wędrownej, której rodzima populacja, różniąca się wyraźnie genetycznie zachowała się w dorzeczu Słupi, tarliska minoga rzecznego, w górnym biegu rzek masowe występowanie głowacza białopłetwego, minoga strumieniowego, pstrąga potokowego, strzebli potokowej
  • górski i podgórski charakter rzek;
  • doskonale zachowane jeziora lobeliowe z reliktową roslionnością;
  • jedno z większych koncentracji zjawisk źródliskowych na Pomorzu;
  • duże kompleksy lasów łęgowych o podgórskim charakterze; liczne olsy, grądy i buczyny
  • znaczny udział roślin rzadkich i zagrożonych z Czerwonych List;
  • bardzo duża populacja słodkowodnego krasnorostu Hildenbrandtia rivularis;
  • liczne i bardzo dobrze zachowane biotopy dla ptaków drapieżnych: orlika krzykliwego, błotniaka stawowego, kani rudej, bielika, czy puchacza oraz dla ptaków związanych z obszarami wodno-błotnymi oraz łąkowymi - bociana białego, bociana czarnego, zimorodka, żurawia; tracza nurogęsi, gągoła, derkacza

INFORMACJA PRZYRODNICZA

Typy SIEDLISK znajdujące się na terenie obszaru Natura 2000 wymienione w Załączniku I:

  • 3110 jeziora lobeliowe;
  • 3140 twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic;
  • 3150 starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne;
  • 3160 naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne;
  • 3260 nizinne i podgórskie rzeki ze zb. włosieniczników;
  • 6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe;
  • 6430 nizinne ziołorośla nadrzeczne i okrajkowe;
  • 6510 łąki świeże użytkowane ekstensywnie;
  • *7110 torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą;
  • 7120 torfowiska wysokie zdolne do regeneracji;
  • 7140 torfowiska przejściowe i trzęsawiska;
  • 7150 obniżenia na podłożu torfowym;
  • *7220 źródliska wapienne;
  • 7230 torfowiska alkaliczne – mechowiska;
  • 9110 kwaśne buczyny;
  • 9130 żyzne buczyny;
  • 9160 grąd subatlantycki;
  • 9190 kwaśne dąbrowy;
  • *91D0 bory i lasy bagienne – brzeziny;
  • *91E0 lasy łęgowe (łęgi olszowo jesionowe, podgórskie łęgi jesionowo, zarośla nadrzeczne);

Pozostałe ważne typy SIEDLISK:

  • P25 źródliska niewapienne;
  • 723P podmokłe łąki eutroficzne.

GATUNKI objęte artykułem 4 z Dyrektywy 79/409/EWG oraz wymienione w Załączniku II Dyrektywy 92/43/EWG oraz ocean znaczenia obszaru dla tych gatunków:

SSAKI wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

  • wydra Lutra lutra
  • bóbr europejski Castor fiber

bóbr europejski w wodzie

bóbr europejski fot. L. Duchnowicz

PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

  • Bąk Botaurus stellaris
  • Bielik Haliaeetus albicilla
  • Błotniak stawowy Circus aeruginosus
  • Błotniak zbożowy Circus cyaneus
  • Bocian biały Ciconia ciconia
  • Bocian czarny Ciconia nigra
  • Derkacz Crex crex
  • Dzięcioł czarny Dryocopus martius
  • Dzięcioł średni Dendrocopos medius
  • Gąsiorek Lanius collurio
  • Jarzębatka Sylvia nisoria
  • Kania czarna Milvus migrans
  • Kania ruda Milvus milvus
  • Lelek Caprimulgus europaeus
  • Lerka Lullula arborea
  • Muchołówka mała Ficedula parva
  • Orlik krzykliwy Aquila pomarina
  • Puchacz Bubo bubo
  • Rybołów Pandion haliaëtus
  • Świergotek polny Anthus campestris
  • Trzmielojad Pernis apivorus
  • Zimorodek Alcedo atthis
  • Żuraw Grus grus

Regularnie występujące PTAKI MIGRUJĄCE nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

  • Brodziec samotny Tringa ochropus
  • Brodziec piskliwy Tringa hypoleucos
  • Cyraneczka Anas crecca
  • Cyranka Anas querquedula
  • Czernica Aythya fuligula
  • Gągoł Bucephala clangula
  • Tracz nurogęś Mergus merganser
  • Perkozek Tachybaptus ruficollis

PŁAZY I GADY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

  • Kumak nizinny Bombina bombina
  • Traszka grzebieniasta Triturus cristatus
  • Żółw błotny Emys orbicularia

ICHTIOFAUNA wymieniona w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

  • Głowacz białopłetwy Cottus gobio;
  • Koza Cobitis taenia;
  • Łosoś atlantycki Salmo salar;
  • Minóg rzeczny Lamperta fluviatilis;
  • Minóg strumieniowy Lamperta planeri;
  • Różanka Rodeus sericeus.

minogi strumieniowe na tarlisku

minogi strumieniowe na tarlisku fot L. Duchnowicz

 

BEZKRĘGOWCE wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

  • czerwończyk nieparek Lyceana dispar.
  • zalotka większa Leucorrhinia pectoralis;

ROŚLINY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Pozostałe ważne gatunki roślin i zwierząt

  • tchórz Mustela putorius;
  • kuna leśna Martes martes;
  • kuna domowa Martes foina;
  • strumieniówka Locustella fluviatilis;
  • sieweczka rzeczna Charadrius dubius;
  • brzegówka obrożna Riparia riparia;
  • świergotek polny Anthus campestris;
  • trzciniak Acrocephalus arundinaceus;
  • świerszczak Locustella naevia
  • pliszka górska Motacilla cinerea;
  • pokląskwa Saxicola rubetra;
  • ropucha szara Bufo bufo
  • ropucha paskówka Bufo calamita;
  • grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus;
  • żaba moczarowa Rana arvalis;
  • żaba wodna Rana hybr. Esculentae;
  • żaba jeziorkowa Rana lessonae;
  • żaba trawna Rana temporaria;
  • traszka zwyczajna Triturus vulgaris;
  • jaszczurka zwinka Lacerta agili;s
  • żmija zygzakowata Vipera berus;
  • jaszczurka żyworodna Lacerta vivipara;
  • zaskroniec Natrix natrix;
  • lipień Thymallus thymallus;
  • miętus Lota lota;
  • kleń Leuciscus cephalus;
  • jelec Leuciscus leuciscus;
  • jaź Leuciscus idus;
  • strzebla potokowa Phoxinus phoxinus;
  • pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario;
  • troć wędrowna Salmo trutta m. trutta;
  • węgorz Anguilla anguilla;
  • szczeżuja wielka Anodonta cygnea;
  • szczeżuja pospolita Anodonta anatina;
  • groszkówka malutka Pisidium hibernicum;
  • groszkówka rzeczna Pisidium amnicum;
  • rak szlachetny Astacus astacus;
  • czerniec gronkowy Actea spicata;
  • modrzewnica zwyczajna Andromeda polifolia;
  • trzcinnik prosty Calamagrostis stricta;
  • dzwonek szerokolistny Campanula latifolia;
  • turzyca tunikowa Carex appropinquata;
  • turzyca obła Carex diandra;
  • turzyca dwupienna Carex dioica;
  • turzyca łuszczkowata Carex lepidocarpa;
  • turzyca bagienna Carex limosa;
  • konwalia Convalaria majalis;
  • kokorycz wątła Corydalis intermedia;
  • kukułka krwista Dactylorhiza incarnata;
  • kukułka plamista Dactylorhiza maculata;
  • kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis;
  • wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum;
  • naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora;
  • widlicz spłaszczony Diphasiastrum complanatum;
  • rosiczka długolistna Drosera anglica;
  • rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia;
  • + Drosera ovata
  • rosiczka owalna Drosera obovata;
  • nerecznica grzebieniasta Dryopteris cristata;
  • bażyna czarna Empetrum nigrum;
  • kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine;
  • kruszczyk błotny Epipactis palustris;
  • kruszyna pospolita Frangula alnus;
  • przytulia wonna Galium odoratum;
  • manna gajowa Glyceria nemoralis;
  • bluszcz pospolity Hedera helix;
  • błotniszek wełnisty Helodium blandowii;
  • przylaszczka pospolita Hepatica nobilis;
  • hildenbrandia rzeczna Hildenbrandia rivularis;
  • poryblin jeziorny Isoetes lacustris;
  • bagno zwyczajne Ledum palustre;
  • listera jajowata Listera ovata;
  • lobelia jeziorna Lobelia dortmana;
  • widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum;
  • widłak goździsty Lycopodium clavatum;
  • bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata;
  • gnieźnik leśny Neottia nidus-avis;
  • grążel żółty Nuphar lutea;
  • grzybienie białe Nymphea alba;
  • paprotka zwyczajna Polypodium vulgare;
  • przygiełka biała Rhynchospora alba;
  • porzeczka czarna Ribes nigrum;
  • bagnica torfowa Scheuchzeria palustris;
  • błyszcze włoskowate Tomentypnum nitens;
  • pełnik europejski Trollius europaeus;
  • pływacz drobny Utricularia minor;
  • pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris;
  • borówka bagiennaVaccinium uliginosum;
  • żurawina błotna Vaccinium oxyccocos;
  • kozłek bzowy Valeriana sambucifolia;
  • kalina koralowa Viburnum opulus.

ZAGROŻENIA:

Do istotnych zagrożeń na rzekach: Słupi i Skotawie należy:

  • zabudowa hydroenergetyczna rzeki Słupi w miejscowości Słupsk, Skarszów Dolny, Krzynia, Konradowo, Gałęźnia Mała, Soszyca; budowa piętrzeń i barier hydrotechnicznych w korytach rzek, regulacje cieków;
  • zaniechanie wypasu oraz zarzucenie koszenia łąk świeżych i podmokłych oraz torfowisk mechowiskowych;
  • hodowla ryb łososiowatych;
  • wycinanie lasu na stromych zboczach i krawędziach dolin oraz w obrębie stromych wąwozów i jarów, jak i w obrębie stromych nisz źródliskowych;
  • nie całkowicie uporządkowana gospodarka wodno-ściekowa w obrębie zlewni.

STATUS OCHRONY:

W większości obszar doliny Słupi jest chroniony. Środkowa część doliny Słupi znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego "Dolina Słupi". Ponadto na terenie projektowanego soo znajdują się rezerwaty przyrody: „Las nad jez. Modrzechowskim”, „Mechowiska Czaple”, „Skotawskie Łąki”, „Jezioro Małe i Duże Sitno”, „Gołębia Góra”, „Grodzisko Borzytuchom", "Dolina Huczka", „Źródliskowe Torfowisko”, „Buczyna nad Słupią”.

Planuje się utworzenie następujących rezerwatów przyrody: „Torfowiska nad Boruja”, „Bagnicowe Uroczysko”, „Dolina Starej Słupi”, „Grabówko”.